Etiologiya deganda u yoki bu kasallikni keltirib chiqaradigan jami sabablar tushuniladigan bo‘lsa, patogenez etiologik omillar ta’sir etgandan keyin mazkur kasallikning avj olib borish mexa- nizmidir. Masalan, o‘t-tosh kasalligi etiologiyasida uch omil: infek- siya, o‘tning turib dimlanib qolishi, ovqatlanish rejimining buzi­lishi muhim rol o‘ynaydi. Bu kasallikning patogenezi esa jigar hujayrasi — gepatotsitlarda o‘t hosil bo‘lish jarayoni buzilib, o‘t pufagida ma’lum biokimyoviy o‘zgarishlar va o‘t suyuqligi hara- katining buzilishi, o‘t toshlarining hosil bo‘lishiga bog‘liq.

Kasallik hamisha ham endi boshlanishidanoq sezilarli klinik simptomlar bilan namoyon bo‘lavermaydi. Kasallikning yashirin yoki latent davri bo‘ladi, bunda organizm qarshilik ko‘rsatib, kasallik tug‘diradigan u yoki bu omilga moslashish reaksiyalarini yuzaga chiqarib turadigan bo‘lgani uchun subyektiv va bir qancha hollarda obyektiv simptomlar bo‘lmaydi. Masalan, organizmga radioaktiv moddalar ta’sir qilgandan keyin nur kasalligining simptomlari dastlabki vaqtda unchalik kuzatilmaydi.

Obyektiv tekshirish usullari ikki turga bo‘linadi. Bular: asosiy va qo ‘shimcha usullar. Asosiy tekshirish usullariga quyidagilar kiradi:

Biror element tebranishi oqibatida hosil bo‘luvchi tovushlarni eshitib ko‘rish yo‘li bilan ichki organlarni tekshirish usuli auskulta­tsiya deb ataladi.

Perkussiya tekshirish usuli sifatida tibbiyotga 1761-yili Auenbruger tomonidan joriy qilingan bo‘lib, hozir ham undan keng foydalaniladi. Tekshiriladigan joyga to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘r- satkich barmoqning yumshoq yostiqchasi bilan tukillatib urib ko‘rish orqali perkussiya qilish mumkin, lekin barmoqni barmoqqa urib perkussiya qilish ma’qul. Bevosita va bilvosita perkussiyani farq qiladilar.

Etiologiya — kasallik yoki patologik holatning kelib chiqish sababini anglatadi. Kasallikni keltirib chiqaradigan tashqi va ichki sabablari bor. Tashqi omillarga infeksion, mexanik, fizik (harorat) va boshqa omillar kiradi.

Bemorning umumiy ko‘rinishiga qarab, gavdasining tuzilishi va skletining rivoji to‘g‘risida fikr yuritish mumkin. Baland, past va o‘rta bo‘yli odamlar tafovut qilinadi. O‘rtacha olganda, erkaklarning bo‘yi 160 sm.dan 180 sm.gacha, ayollarning bo‘yi 150 sm.dan 160 sm.gacha boradi. 190 sm.dan baland bo‘y ulkan bo‘y deb, erkaklar uchun 140 sm, ayollar uchun 130 sm.dan past bo‘y pakana bo‘y deb ataladi

Shokir Alimovich Alimov (1912—1976)— ftiziatr, O‘zbekiston FAning akademigi (1974), O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan va texnika arbobi (1962), tibbiyot fanlari doktori (1951), profes­sor (1953), SamTIni tugatgan (1935), O‘zbekiston sil kasalliklari ilmiy tadqiqot institutining ordenatori (1935—1940), Toshkent shahridagi 2-sil kasalxonasining bosh shifokori (1941—1943). Sh.A. Alimov silning epidemiologiyasi...

Kasallik — organizm va eng muhim ichki organlar normal funksiyasining buzilishidir. Kengroq ma’noda kasallik — tashqi va ichki muhitning zararli...