Ma’lumki,  so’nggi  yillarda  “Ekologiya”  so’zi juda  ommaviylashib  ketdi.  Ko’pincha  atrof – muhitning  nomaqbul holati  haqida  gapirganda bu  so’z  tez-tez  tilga  olinadi.  Ba’zan  bu  atama “Jamiyat”,  “Oila”,  “Inson”,  “Salomatlik” kabi so’zlar  bilan  birgalikda  ishlatiladi.  Ekologiya biologiya  fanlari  tur-kumiga  mansub  bo’lib, hozirgi vaqtdamus-taqil  fan  sifatida shakllanadi.  Shuningdek,  bugungi  kunda ekologiya  fani  ijtimoiy  hayot  bilan chambarchas  bog’liq  holda  rivojlan-moqda. Uning  ijtimoiy  ekologiya  sohasi vujudga  keldi.

Ekologiya  tirik  jonzotlarning  yashash  sharoiti va  ularning  o’zlari  yashab  turgan  muhit  bilan o’zaro  murakkab  munosabatlari va  shu  asosda tug’ilgan  qonuniyatlarni  o’rganadi.  Bundan  tashqari,  ekologiya  fani  insonning tabiat  bilan  o’zaro  ta’sirini  eng  maqbul  tarzda tashkil  etish  uchun  ilmiy  tavsiyalar  ishlab chiqadi. Bunda ekologiya  tirik  jon-zotlarning tuzulishi  va  funksiyasini  o’rganuvchi biologiya,  botanika,  zoologiya, fiziologiya, biokimyo,  morfologiya,  mole-kular  biologiya, mikrobiologiya  va  boshqa  fanlarda  erishilgan yutuqlarga  tayanadi.  Zero,  fanlarning tarmoqlanish  bosqichidan  so’ng  qonuniy ravishda,  tegishli  sohalarda to’plan-gan bilimlarni umumiylashtirish,  birlash-tirish, tasniflash,  tizimlashtirish  lozim  bo’ladi.

Inson  o’z  taraqqiyotining  dastlabki bos-qichlaridayoq  tabiat  bilan uzluksiz bog’liqdir.  U  hamisha  o’simlik  va hayvonot olami,  ularning  resurslari  bilan  uzviy bog’lanishda  yashagan.  Demak,  inson  doimo hayvonlar,  baliqlar, qushlar  va  boshqalarning hayot  tarzi  hamda  taqsimlanish  xususiyatlarini e’tiborga  olishga  majbur  bo’lgan.

Albatta,  qadimgi  insonlarning  atrof-muhit haqidagi  tasavvurlari  ilmiy  harakterga  ega bo’lgan  emas.  Ular  atrof-muhitdagi o’zga-rishlar  mohiyatini  hamisha  ham  to’g’ri anglayvermagan.  Ammo  vaqt  o’tishi bilan ularning  aynan tabiat  yoki  atrof - muhit haqidagi  tasavvurlari  ekologik  bilmlar to’p-lanishi  uchun  manba  bo’lib  xizmat  qilgan. 

 Bizgacha  yetib  kelgan  qadimgi qo’lyozmalarda  nafaqat  turli  xil  hayvonlar  va o’simliklar  tilga  olinib  o’tiladi,  balki  ularning hayot  tarzi,  atrof - muhitning  ahamiyati  haqida ba’zi  ma’lumotlar  keltirilib  o’tiladi.

Ekologiya  atamasini  fanga  birinchi  marta 1866 – yilda  nemis  biologi  Ernst  Gekkel kiritgan.  “Ekologiya”  so’zi  ( yunoncha  oykos- uy,  yashash  joyi,  maskan,  logos -  fan )  o’z mazmuniga  ko’ra,  “uy  haqidagi,  o’zi-ning yashash  joyi  haqidagi  fan”  degan  ma’-noni anglatadi.  Yanada  umumiyroq  ma’noda ekologiya - bu organizmlarning  ularni  o’rab turgan  yashash  muhiti  bilan  o’zaro  muno-sabati  ( shu  bilan  birga  ularning  boshqa organizmlar  va  turkumlar  bilan  o’zaro bog’-liqligi  (xilma -xilligi )ni  o’rganuvchi fandir.

Ekologiya  faqat  XX  asrda  mustaqil  fan sifatida  shakllandi  va  rasmiylashdi.  Haqiqatda esa,  ekologiyaning  fan sifatida  katta  ahamiyati yaqin  vaqtlardan  boshlab  tushinila  boshlandi. Bu  quyidagi  holatga  bog’liq  holda tushuntiriladi.  Yer  yuzida  aholi  sonining ortishi  va  tabiiy  muhitga  bo’lgan  ta’sirining kuchayishi  inson  oldiga hal etilishi  zarur bo’lgan  qator  yangi  hayotiy  muhim masalalarni  qo’ydi.  Inson  endilikda  o’zini o’rab  turgan tabiatning  qanday  tuzulgani  va “qanday  ishlashi”  haqida  to’la  ma’lumotga  ega  bo’lishi,  to’g’rirog’i,  uni  yaxshi  bilishi kerak.  Ekologiya  fani  xuddi  ana  shu muammolarni  o’rganadi. Ekologiya  g’oyasi  fundamental  ilmiy  fan sifatida  juda  muhim  ahamiyatga ega. Agar  biz bu  fanning  dolzarbligini  e’tirof  etadigan bo’lsak,  eng  avvalo,  biz  uning  qonunlari,  tushunchalari,  atamalaridan  to’g’ri  foydalanishni  o’rganib  olishimiz  kerak.  Axir,  ular  odamlarga  o’zlarini  o’rab  turgan  tabiiy  muhitda  o’z  o’rnini  aniqlashda,  tabiat  boyliklaridan  to’g’ri va  oqilona  foydalanish-da  juda  katta yordam  beradi.

  Hozirgi  zamon  biologik  bilimlarning  sintezi  asosida  yuzaga  kelgan  ekologiya  biologic  yo’nalishida  to’plangan  bilimlarni  umum-lashtiruvchi  yangi  fan  tarzida  maydonga  keldi.  Organizmlar  tuzulishining  u  yoki  bu xususiyatlarini  va  ularda  sodir  bo’luvchi  jarayonlarni  o’rganuvchi  boshqa  biologik fanlardan  farqli  o’laroq  ekologiyada  alohida-alohida  organizmlarni  bir  butunlikka  bir-lashtirgan  yirik  biologik  tizimlarni  (masalan,  faqat  chumolini  emas,  balki  barcha  chu-molilar  va  ular  yashaydigan  muhitni  o’rganish)  tadqiq  etishga,  organizmning  o’zi  yashaydigan  muhit  va boshqa  yirik      jonzotlar bilan  o’zaro  bog’liqligini  o’rganishga  jiddiy  e’tibor  beriladi.  XX  asrning  ikkinchi  yarmida  hozirgi zamon  fanlarini  o’ziga  xos  tarzda  “ekologiyalastirish”yuz  berdi.  Bu,  albatta,  ekologik  bilmlarning  katta  ahamiyatini  aniqlash,  inson  faoliyati  ko’pgina  hollarda  nafaqat  atrof-muhitga  zarar  keltirishini,  balki  unga  salbiy  ta’sir  ko’rsatib,  yashash  sharoitlarini o’zgar-tirib  yuborishi  insoniyat  hayoti  uchun  xavf-xatar tug’dirishi  mumkinligini  tushunish  bilan  bog’liqdir.