Ism to’grisidagi fan ‘’onomatika’’ deb ataladi. Qadim zamonlarda bir ismga boylar ega bo’lgan bo’lsa, boshqa bir ‘’qadri pastroq’’ ism bilan kambag’allar atalgan. O’rta asrda Suriyada ayollar umuman ismga ega bo’lmagan. Ular shunchaki, kimningdir xotini, yoki singlisi, yo onasi deb yuritilgan.  Boshqa mamlakatlarda esa ayollar erkakning nomiga o’tgan.

XVIII asrda Ispaniyada oddiy dvoryanlar oltita ism olish huquqiga egan bo’lgan bo’lsa, grandlar(saroy ayonlariga mansub ispan dvoryanlari) esa o’n ikkita va eng yuqori tabaqadagi kishilar cheksiz ismga ega bo’lishgan.

Familiya esa Qadimgi Rimda paydo bo’lgan. O’sha paytda joy nomlari familiya sifatida qabul qilingan. Mazkur ming yillikning o’rtalarida familiya butun Ovrupa davlatlarida urfga aylandi. 1861 yili Rossiyada krespostnoy huquq barham topgandan so’ng barcha fuqarolar o’z ism-familiyalariga ega bo’lishdi.

Hindistonning ayrim tumanlarida chaqaloqqa ism qo’yishda odatga ko’ra, ism qo’yiladigan kun ota-onaga bahslashish ruxsat berliadi. Ular bittadan sham yoqishadi. Kimning shami uzoq yonsa, o’sha odam ism qo’yish huquqini qo’lga kiritadi.

Sibirda Ladjen ismli qiz bor. Bunday ism ruslarda ham, inglizlarda ham, o’zbegu tojiklarda ha, qo’yinki, hech bir lug’atda yo’q. Uning ma’nosini faqat qizning      ota-onasiyu, qarindosh-urug’lari, shuningdek, yaqin qo’shnilari bilardi xolos. Ma’lum bo’lishicha, ota o’g’il tug’ilishini kutgan ekan. Ammo, qiz tug’ilibdi. Shuning uchun qizning otasi ‘’Nejdal’’ deya shu so’zning teskarisini ism qilib qo’ya qolibdi.

Saudiya Arabistoni poytaxti Ar-Riyod shahrida yashovchi kishi Fors ko’rfazida urush to’xtagan kuni tug’ilgan qizchasiga shu operatsiya nomi ‘’Sahrodagi bo’ron’’ ismini qo’yadi. Ota-onaning niyati xolis-urush bo’ronlari faqat nomlardagina qolsin.

Turkiyadagi Barzan qishlog’ining aholisi unchalik ko’p emas. Bu yerda hammasi bir birini taniydi. Ammo qishloqdagi Mustafo Veysal nomiga kelgan xatni pochtachi maydong chiqib baland ovozda o’qib, uning kimga tegishli ekanligini aniqlab olishga majbur. Negaki, bu qishloqda 42 kishining ismi Mustafo Veysal ekan.

Londonda esa Taksi(Taxi) degan familiya ham bor. Uning uyida kechasiyu-kunduzi telefon jiringlab turadi. ‘’Bayram kunlari, ayniqsa, Yangi yil arafasida menga juda qiyin,-deydi uning o’zi. –Mening avlodim 800 yildan beri shu familiya bilan yashab kelgan. Shuning uchun ham men o’z familiyamni hech qachon o’ygartirmayman.’’

AQSH dagi bir fuqaroning familiyasi -1069. Bir necha yil ilgari uni Mixael Gerbert Dengler deyishar va u Germaniyada yashar edi. Amerika fuqaroligiga o’tgach, bi yo’la familiyasini ham o’zgartirishga qaror qildi va familiya uchun sonlanri tanladi. Faqat bunga shtatdagi politsiya boshqarmasi qarshi chiqdi. Ular ‘’raqamli’’ familiyaga haydovchilik guvohnomasi yozib berishmadi. Uzoq tortishuvlardan so’ng, u o’zini 1069, deb nomlashi mumkinligi, lekin u raqam bilan emas, balki harflar bilan ‘’ Bir nol olti to’qqiz’’ deyilishi maqsadga muvofiq deb topildi.

Burkina-Fasoda u yoki bu kishining shaxsini aniqlash uchun undan passport so’rab o’tirishning hojati ham yoq. G’arbiy Afrikadagi bu mamlakatda sizni qiziqtirgan odam haqida yuzidagi tushirilgan naqshga qarab kimligini aniq aytib berishadi.

http://milliard.uz/view.php?id=156&menu=6