Ekologiyada asosiy tushunchalardan biri ekologik sistema tushunchasidir. Tirik organizmlar jamoasi va ularning yashash muhitini o'z ichiga oladigan funksional sistema ekologik sistema deyiladi. O'rmon, cho'l, o'tloq, suv havzasi va boshqalar ekosistemaga misol bo'la oladi. Ma'lumki, har xil turdagi organizmlar bir-birlariga va tevarak atrofdagi jonsiz tabiatga har tomonlama moslashganlar. Bunday uzviy bog'lanishlar biogeosenozlarni tashkil etadi. 

Biosfera to'xtovsiz rivojlanib, shakllanib kelayotgan ekan unda insonning roli juda katta. Biosferada inson faoliyati tufayli turli ijobiy va salbiy o'zgarishlar kuzatilmoqda. Inson o'z mehnatini engillashtirish maqsadida yaratgan texnika vositalari, biosfera tarkibida texnosferani hosil bo'lishiga sabab bo'ldi. Bu esa o'z navbatida atrof muhit holatini salbiy tomonga o'zgartirdi. 

Havoning kuchli ifloslanishi insonlar sog'lig'iga, qolaversa barcha jonzotlarga salbiy ta'sir ko'rsatadi. Bir kishi sutka davomida o'rtacha 25 kg havo bilan nafas oladi. Havo tarkibidagi zarali chang, qurumlar, zararli gazlar kishi organizmida to'planaveradi. Oqibatda teri va ko'z kasalliklari, jigar serrozi, qonbosimining ortishi, surunkali bronxit, enfizima, nafas qisish va o'pka raki kabi kasalliklarning ko'payishiga sabab bo'ladi. Bolalar o'rtasida umumiy kasallanishning ortishi qayd qilingan. 

Ekologiya to'rt bo'limga bo'lib o'rganiladi. Autekologiya (“autos”-yunoncha so'z bo'lib, “o'zi” degan ma'noni bildiradi) ayrim turlarning ular yashab turgan muhit bilan munosabatlarini, turlarning qanday muhitga ko'proq va uzviy moslashganligini yoritadi.

Yerning tirik organizmlar va biogen cho'kindi jinslar tarqalgan qismini rus olimi akademik Vernadskiy V.I. (1920) (grekcha "bio" – hayot, "sfera" - shar) deb nomlagan. Katta tabiatshunos olim J.B. Lamark birinchi marta «Biosfera» atamasini fanga kiritib, uning asol ma'nosini hayot tarqalgan joy va Yer yuzasida bo'layotgan jarayonlarga tirik organizmlar ta'siri, deb ifodalaydi. Avstraliyalik geolog olim Y.Zyuss 1875 yili Lamarkdan keyin «Biosfera» atamasini ikkinchi marta fanga kiritadi va Yerda tarqalgan maxsus qobiq deb izoh beradi.

kimyoviy moddalarning biosferada aylanishi, ya'ni tashqi muhitdan organizmga va undan tashqariga o'tishi elementlarni doimiy sirkulyasiya qilishi natijasida yuzaga keladi. Bu holatlar katta yoki kichik berk aylanma holati bo'lib,  u biogeoximik sikl deb ataladi. Hayotga kerakli elementlar, moddalar va noorganik birikmalar harakati ozuqa elementlarining aylanishi deyiladi

Bizni o'rab turgan barcha o'rmonlar, muzliklar, tog'u-dashtlar, havo-yu suvlar, xullas tabiatning har bir shahobchasi odamning a'zolari kabi bir-biri bilan uzviy tarzda bog'langandir. Tabiatning biror-bir jabhasida sodir bo'ladigan o'zgarish o'z navbatida, uning muvozanatiga qandaydir ta'sir ko'rsatmay qolmaydi.

  Ma’lumki,  so’nggi  yillarda  “Ekologiya”  so’zi juda  ommaviylashib  ketdi.  Ko’pincha  atrof – muhitning  nomaqbul  holati  haqida  gapirganda bu  so’z  tez-tez  tilga  olinadi.  Ba’zan  bu  atama “Jamiyat”,  “Oila”,  “Inson”,  “Salomatlik”  kabi so’zlar  bilan  birgalikda  ishlatiladi.  Ekologiya biologiya  fanlari  tur-kumiga  mansub  bo’lib, hozirgi  vaqtda mus-taqil  fan  sifatida shakllanadi.  Shuningdek,  bugungi  kunda ekologiya  fani  ijtimoiy  hayot  bilan chambarchas  bog’liq  holda  rivojlanmoqda. 

Mexanik   cho‘kmalar   nurash   mahsulotlarining   loyqa,   chang, sudraluvchi va dumalovchi bo‘laklar ko‘rinishida muzliklar, shamol, daryo va dengiz suvlari ta’sirida siljishi va saralanishi natijasida hosil bo‘ladi. Mexanik cho‘kma konlarni ikki turga, ya’ni bo‘lakli jins va sochma konlarga ajratish mumkin. Bulardan birinchisi qurilish mate- riallari sifatida, ikkinchisi esa, turli qimmatbaho minerallar sifatida sanoat ahamiyatiga ega.